Column - ‘Je bent niet dom, duifje. Je bent beperkt.’ Ik zie de cartoon van de onvolprezen Peter van Straaten nog voor me. En dat is al vele jaren geleden. Ik had toen nog geen dwarslaesie en had ook niet het flauwste vermoeden dat ik ooit zelf nog eens gehandicapt zou raken. Maar ik heb die strip toendertijd blijkbaar wel in mijn geheugen gebrand. Hij ging helemaal niet over handicaps. Op het plaatje zie je een oudere man met een jonge, erg blonde vrouw in een restaurant. De vrouw pruilt en de man probeert haar gerust te stellen. Ze is niet dom, alleen maar beperkt. Maar de satirische neerbuigendheid is zo sterk dat het grote indruk op mij gemaakt moet hebben. Beperkt is minder erg. Daaraan moet ik steeds denken als gehandicapten nu mensen met een beperking genoemd worden. Iedere zoveel jaar bedenkt de zorg- en welzijnsmafia namelijk nieuwe termen. Heel vroeger noemde men gehandicapten ‘ongelukkigen.’ Later kwam de term: invalide. Daarna gehandicapte, mensen met een handicap en mensen met een functiebeperking. Nu heten wij ineens: mensen met een beperking. Wat een stigmatiserende uitdrukking. Je hebt een handicap als iets van je lichaam niet doet wat het moet doen. Er zijn dus ook mensen zonder handicap. Maar er zijn geen mensen zonder beperking toch? Een beperking betekent dat je niet alles kunt. Een handicap dat je gehinderd wordt in iets te kunnen. De Duitse term ‘behinderte’ spreekt me daarom veel meer aan. Ik wil niet aangesproken worden op dat ik beperkt zou zijn. Ik zie zelf wel in hoeverre mijn handicap mij beperkt. Handicap is ook een golfterm waarmee bepaald wordt in hoeveel slagen een speler gemiddeld 18 holes speelt. Zo worden de scores van allerlei spelers met elkaar vergeleken. Je kunt zelfs een positieve handicap hebben. Kijk, dat vind ik leuk. Daarom zitten bij ‘beperking’ mijn oren dicht. Ik heb namelijk een handicap.
3 opmerkingen:
Heel erg mee eens! Prima verwoord en ik ken de strip niet, maar kan me er alles bij voorstellen :-)
groeten, Nico, ook een gewoon mens met een handicap (en ook met beperkingen, zoals elk mens, en talenten, zoals elk mens)
P.S. als aanvulling: het blijft toch altijd ook subjectief en een gevoelskwestie. Sommigen vinden de term 'handicap' weer stigmatiserend. Het hangt ook erg af welke definitie men gebruikt.
Zelf vind ik 'handicap' in elk geval een neutraal woord die het meeste recht doet aan de mens. Het is vaak de maatschappij die niet geheel toegankelijk is voor de mens, en de mens beperkt maakt.
groeten, Nico
(hieronder enkele mogelijke definities)
Enkele bronnen:
Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) definieert ’handicap’ in termen van beperking1. Het begrip
'beperking' is afkomstig uit de International classification of impairments, disabilities and handicaps
(ICIDH) van de WHO (World Health Organization). Een beperking wordt hierbij gedefinieerd als:
"Iedere vermindering of afwezigheid (als gevolg van een stoornis) van de mogelijkheid tot een voor
de mens normale activiteit, zowel wat de wijze als wat de reikwijdte van de uitvoering betreft."
Hierbij gaat het vooral om het uitvoeren van dagelijkse activiteiten zoals voortbewegen, lichamelijke
verzorging en huishoudelijke activiteiten. Ernst en aard van beperkingen bepalen in welke mate
bepaalde rollen op het terrein van onderwijs, arbeid, consumptie en sparen, wonen, deelname
maatschappelijk verkeer en vrije tijd vervuld kunnen worden. Gehandicapt zijn degenen die zonder
voorzieningen de gewenste rollen niet zouden kunnen vervullen en degenen die, ondanks die voor -
zieningen, tot dat laatste niet in staat zijn (gesteld) (De Klerk, 2000, pagina 13).
En uit "Meedoen met een handicap", http://oaithesis.eur.nl/ir/repub/asset/4399/SW%5B1%5D.sociale_integratie.FSW.pdf :
"Er zijn door de jaren heen verschillende definities toegekend aan het woord handicap.5 In
dit onderzoek wordt de definiëring van het International Classification of Impairments,
Disability, Handicaps (ICIDH) van de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) gebruikt.
Met een handicap wordt de nadelige positie bedoeld van een persoon als gevolg van een
stoornis of een beperking die de normale rolvervulling van de betrokkene begrenst ofverhindert. Hier gaat het om nadelen die mensen ondervinden in hun maatschappelijke
rolvervulling (zoals fysieke onafhankelijkheid of economische zelfstandigheid). In feite
gaat het er dan om dat de deelname aan activiteiten wordt beperkt. De handicap uit zich in individuele beperkingen als ook hindernissen bij het uitvoeren van activiteiten in en deelname aan de samenleving."
Dit is idd heel persoonlijk. Ik heb als baby zwaar polio-infectie opgelopen en nooit meer zelfstandig kunnen lopen. Maar ik heb mijn hele leven (60 jr.) de dingen kunnen en mogen doen die een "normaal" mens ook zou kunnen doen. En soms zelfs meer want iemand zei weleens dat ik dingen deed die zij niet eens kon.
Heel wat jaren geleden toen ik hier pas kwam wonen kwam er een mevrouw op bezoek en zij vertegenwoordigde een vereniging speciaal voor gehandicapten (de term toen). Voor een gezellig kopje koffie, praatje, spelletje enz. Fijn, zat ik echt op te wachten....ik was net verhuisd, had kleine kids en eigen zaak maar was leuk dat het bestond alleen niet voor mij. Maar wat me echt tegenstond was de naam van die vereniging....."DE PECHVOGELS"....hoe verzinnen ze het!
Een reactie posten